Dönüşüm - Franz Kafka - Can Yayınları

DÖNÜŞÜM

Kahramanımız Gregor Samsa, pazarlamacı olarak çalışmaktadır. Anne ve babasının patronuna olan borçlar nedeniyle 5-6 yıl daha  bu işte çalışmak zorunda olan Samsa her sabah 5 treni ile işe gider. Samsa'nın hayatı sabahtan akşama kadar koşuşturma ve patronunu mutlu etmekle geçer. Neredeyse kendisi için hiçbir şey yapmaya fırsat bulamamakta ailesinin tek geçim kaynağını oluşturmaktadır. Aile kıt kanaat geçinmektedir.

Kahramanımız Samsa bir sabah uyandığında kendisini dev bir böceğe dönüşmüş olarak bulur. Yatağından bir türlü kalkamaz. Kocaman bir gövdesi ve kontrol edemediği bacakları vardır.Yaşadığı olayın düş olduğunu sanır ancak annesinin sesiyle uyanır. Alışkanlığı olduğu üzere kapısını kilitlemiştir. Annesi Samsa’nın hasta olduğunu düşünür. Saat ilerlemektedir ancak Samsa bir türlü yatağından kalkamaz. Ailesi iyice endişelenir. Bu arada Samsa bir yandan büyük gövdesiyle yataktan inmeye çalışırken bir yandan da yetişebileceği saat 7 trenini düşünmektedir.

Nihayet çabaları sonuç verdi ve yatağından inmeyi başardı. Bu arada çalıştığı şirketin müdürü işe neden geç kaldığını sormak için çoktan evlerine gelmişti bile. Odasının kapısında bu sefer Müdür Bey’in sesini duydu. Müdür, Samsa'ya neden işe gelmediğini sordu. Bir yandan da Samsa’nın aslında yetersiz ve verimsiz olduğunu söyleniyordu. Samsa hasta olduğunu ve birazdan kapıyı açacağını söylemeye çalıştı ancak sesi artık kendi sesi değildi. Daha çok bir hayvan sesine benziyordu.

Samsa’nın çabaları sonuç verdi ve kapıyı açmayı başardı. Karşılarında kocaman bir böcek gören müdür, anne ve babası şok geçirdi. Şoku atlatan müdür evden kaçar...

Samsa öyle bir durumdaydı ki müdürün arkasından koşarak onu işe geleceğine ikna etmeye çalıştı ama nafile. Tüm aile karşısında gördüğü karşında şok olmuştu. Samsa’yı zorda olsa odasına sokmuşlardı. Tüm aile oğullarından iğreniyordu. Ne zaman odasına birisi girse Samsa muhakkak bir yere saklanıyordu.

Artık Samsa odasında hapis hayatı yaşıyordu. Hiç kimse O’nu görmeye dayanamıyordu. Kız kardeşi O’nun birşeyler yiyebileceğini düşünüp yemek artıklarını getirirdi.Samsa kız kardeşini aslında çok seviyordu. Kız kardeşi ile ilgili gizli bir tasarısı vardı;keman çalmayı çok seven ve bu konuda çok yetenekli olan kız kardeşini konservatuara göndermek istiyordu. Bu bütçe anlamında aileyi sıkıntıya sokacaktı ancak Samsa bunu bir şekilde çözeceğine inanıyordu. Bu kadar çok sevidiği kardeşi şimdi O’ndan iğreniyor karşılaşmamak için kapıyı tıklatıp kilidi açıyor ve içeriye Samsa’nın yiyebileceği kokuşmuş yiyecekleri bırakıp kaçarcasına odadan çıkıyordu. Odaya sadece kız kardeşi giriyor anne ve babası kız kardeşinden içeride ne olup bittiğini öğrenmeye çlışıyorlardı.

Aile geçim sıkıntılarına katkı sağlaması amacı ile bir odalarını 3 adama kiraya vermişlerdi.Bu adamlar Samsa’nın varlığından habersiz evde kalmaktaydılar. Samsa bir gün odasından kaçmayı başardı ve bu adamlarla karşılaştı buda aile için bir ikinci şok oldu. Beklenildiği üzere adamlar bu dev böceği görür görmez evden kaçtılar. Kız kardeşi de artık artık O’na olan ilgisini kesmişti. Daha da çok içine kapanan odasından çıkamayan Samsa hiç bir şey yiyemez hale geldi.Günlerdir hizmetçi dışında odasına giren çıkan yoktu.O da temizlik amaçlı girip hemen çıkmaktaydı.

Aile artık Gregor Samsa’dan kurtulmanın yollarını arıyordu. Ne yapacaklarını düşünürken hizmetçileri Samsa’nın öldüğünü ve kendisininde O’nu çöpe attığını söyledi. Aile çok büyük bir yükten kurtulmuş gibi yeni hayatlarının planını yapmaya başladılar. Sanki Samsa hiç yokmuş ve var olmamış gibi…

Franz Kafka

Size doğru bakan bu resmiyle karşılaşırsınız biraz araştırma yaparsanız. İsmini çok duyarız, kitabının, romanının adı geçer her yerde. Peki kimdir Kafka?

Kimileri hayatın ona hep şansızlık sunduğunu söylerler. Evet asıl büyük şanssızlık insanın ebeveyinleri, özellikle babaları tarafından maruz bırakıldıkları acılardır. Kafka’nında hayatı böyleydi. Pek çoğumuzun ki gibi ama O'nun sahibi olduğu ve bir türlü kabul edemediği yazma yeteneği vardı.

Kafka, 3 Temmuz 1883, Prag, Çek Cumhuriyeti’nde dünyaya geldi. Almanca konuşan yahudi bir ailenin üyesiydi. Yahudi olması sebebiyle Almanlar, Almanca konuştuğu için Çekler tarafından sevilmedi. Bunun yanında babasından gördüğü aşağılanma onun içine kapanık ve güvensiz birisi olmasına neden oldu. Hukuk fakültesini bitirdi. Ceza hukuku alanında çalışmaya başladı. Daha sonra İtalyan bir sigorta şirketinde çalışmaya başladı. Burada hayatını değiştirecek Max Brod ile tanıştı. Onun etkisiyle edebiyata yöneldi böylece içine düştüğü yalnızlık ve aşağılanma duygusunu yazarak dışa vurmaya başladı. Bu arada gerçekten yalnız bir adamdı. 2 erkek kardeşi daha küçükken, ablaları da toplama kamplarında ölmüştü. Aslında aile kurup evlenmeyi çok istese de kapıldığı eziklik duygusu sadece mektuplaşmaktan ibaret olan ilişkilerinin ileri gitmesini engelledi.

“palto giymeye üşenirken, bu koca dünyayı sırtımda nasıl taşırım ben?”

“Odamda günlerdir yalnızım, ziyanı yok dünyada da yıllarca yalnız değil miydim?”

Sözleri ile yaşadıklarının nasıl altında ezildiğini gösteriyor adeta. Kafka bir çok eser yazardı ancak ne yazarlığına ne de yazdıklarına güvendi. Eserlerine ve kendine olan güveni öyle azdı ki hayatını  kaybetmeden önce en yakın arkadaşı Max Brod’a tüm eserlerinin yok edilmesi konusunda vasiyette bulunmuştur. Bu sürece kadar sadece "Yargı", "Ateşçi","Dönüşüm" ,"Ceza Kolonisi", "Köy Hekimi" hikâyelerinden: "Açlık Sanatı"  yayınlanmıştı. Bunlarda dahil yayınlanmayan tüm eserlerinin imhasını istemişti. Ancak arkadaşı bu vasiyeti yerine getirmemiş.Tüm el yazma eserlerini Alman ordularının Prag’a girmeden , İsrail’e kaçırmayı başarmıştı. Daha sonra eserleri milyonlara ulaşmıştır. Eserlerinin bizlere ulaşmasında Kafka kadar Max Brod’a borçluyuz.

Yaşadığı bu ezici hayat karşısında 1924 yılında daha 40 yaşında Viyana Avusturya'da kanser hastalığından hayatını kaybetti. Kafka’nın defnedildiği mezara daha sonra annesi ve babası da defnedilmiştir. Kafka babasından burada da kurtulamamıştır.

İsterseniz TRT’nin Frans Kafka ile ilgili hazırladığı etkiliyici belgeseli "Kentler ve Gölgeler-Prag-Franz Kafka" 'ya BURADAN  ulaşabilirsiniz.